Beste collega's,

Je kunt met losse handen fietsen. Je kunt ook eten zonder mes en vork. Maar dingen doen zonder je verstand en je hart, dat moet je niet willen. En zonder kompas een onderneming leiden gaat al helemaal niet. Ik heb het hier natuurlijk over het morele kompas, waaraan je kunt afmeten of iets goed of fout is. „Hoe kan ik weten welk besluit ik moet nemen en wat ik moet doen?“ Eén van mijn leermeesters had hier een eenvoudig antwoord op: „Er zijn dingen die je gewoon niet doet.“ In de grond van de zaak hoeft een kompas inderdaad niet ingewikkelder te zijn dan dat. Je kunt ook naar je geweten kijken om te bepalen of je handelen goed of fout is. Bijvoorbeeld aan de hand van het bekende zinnetje „Wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet.“ Hoeveel mensen behandelen anderen niet onbehouwen, harteloos of zelfs met totale minachting? Hoevelen van ons zouden niet heel anders met elkaar omgaan, als het niet louter ging om anonieme nummers, die makkelijk weggerationaliseerd kunnen worden, maar om vrienden, bekenden, familie of jezelf?

En zo zijn we eigenlijk alweer beland bij werktijdverkorting, ontslagen en de sociale verantwoordelijkheid van leiders en ondernemingen. Want het gaat niet om getallen of geanonimiseerde grootheden waar je maar een beetje mee kunt plussen en minnen. Het gaat om mensen. En ieder individuele mens telt. Voor sommige investeerders zal die notie totaal buiten hun beleving vallen. Voor een ondernemer zeker niet. In tegendeel: mensen eerst, daarna pas komt het rendement. Zo denken en handelen WIJ. Ik geef toe, je moet aardig standvastig zijn en aan je principes vasthouden om aan dit standpunt vast te houden. Met werkloosheid, verarmde ouderen, lage minimumlonen en mensen die aan de rand van de maatschappij leven aan de ene kant, en aan de andere kant winsten, opbrengsten, rendementen van miljoenen en miljoenen euro's en dollars... Wat moet je doen? Ik heb het ook eigenlijk helemaal niet over fairheid en rechtvaardigheid, maar simpelweg over zin en onzin in onze maatschappij, onze samenleving.  Sommige spelers spannen jaar in, jaar uit de kroon door ondernemingen leeg te trekken of geld weg te sluizen via mazen in fiscale wetten en legale of illegale belastingparadijzen. Ikzelf draag liever mijn steentje bij aan een werkende maatschappij.

Arbeid wordt vaak niet naar behoren betaald. Het is tenslotte helemaal niet zo dat degenen die het minste hebben, totaal niet werken of geen bijdrage leveren aan de maatschappij. Maar met een mager loontje en hoge uitgaven voor de huur, kinderen en gezin kun je geen grote stappen zetten of veel wegzetten voor later. Wat mij betreft mag iedereen teveel hebben, ik heb geen last van jaloezie of afgunst. Maar dat mensen te weinig hebben, zelfs zo weinig dat ze geen fatsoenlijk bestaan voor zichzelf en hun gezin kunnen garanderen – daar kan ik niet mee leven. Positieve bijdragen moeten beloond worden. Goed werk moet goed worden betaald. Er moet een einde komen aan belastingontduiking en deze moet zwaarder worden bestraft, want het is illegaal.

Je hoort Jan en alleman over het ondernemingsrisico. Dat heb je inderdaad. Veel ondernemers zijn dag en nacht in touw om zichzelf, hun gezinnen en hun personeel de crisis door te helpen. Maar er zijn zat ondernemingen – en echt niet de kleinste – waar niet de ondernemer het ondernemingsrisico draagt, maar het personeel. Zoals ook in deze crisis duidelijk wordt, zijn het precies weer die mensen, die ondernemingen tot een succes hebben gemaakt, die als eerste thuis worden gelaten als het even niet zo soepel loopt. En die in het ergste geval zelfs helemaal zonder werk komen te zitten en de armoede in gedreven worden – terwijl investeerders misschien alleen een jaartje genoegen hoeven te nemen met een nulletje minder in hun miljoenenwinst. Zoals gezegd, dat kan allemaal – en juist daarom is het zo belangrijk om naar elk individuele geval te kijken. Ik hoop dat de banken en nationale ontwikkelingsfondsen dat zeer grondig zullen doen en niet alleen de grootsten zullen redden, en degenen die het hardste schreeuwen.

Over de waarde van arbeid is in elk geval het laatste woord nog niet gezegd. Die waarde wordt uitgedrukt in salaris, toeslagen en zekere arbeidsplaatsen. Ondernemersrisico's mogen in geen geval worden afgewenteld op degenen die sowieso al het zwakst staan in deze moeilijke tijden. Ieder die een rol speelt in de keten van toegevoegde waarde, moet ook zijn deel van de gecreëerde monetaire waarde krijgen. Ik vind het onzin om alleen het kapitaal te bedienen, en juist de mensen die dit kapitaal vergroten met hun werk en moeite, af te schepen met de kruimels die overblijven. Dat zou in mijn ogen het failliet van ons hele economische systeem en maatschappelijke bestel betekenen.

Hartelijke groet,

Ernst Prost

Directeur